خصوصيات شتران گوشتي ، شيري

خصوصيات شتران گوشتي ، شيري، سواري:
همانطور كه مي دانيم اغلب دامهاي اهلي كه آدمي از توليدات آنها بهره مند مي گردد همچون گاوها و گوسفندها، در طي ساليان دراز در اثر تغييرات فيزيولوژيك و مورفولوژيك به گونه اي تغيير يافته اند كه در يكي از زمينه هاي توليدي مانند شير و يا گوشت تخصص يافته اند و شتر تنها حيواني است كه وارد اين عرصه نشده است زيرا كه معلومات كافي و لازم جهت تقسيم بندي وي وجود نداشته است و در اين مطالعه و بررسي مختصر سعي مي شود كه به دسته بندي صفات و خصوصيات مختلف شتران بپردازيم.

شتر از ديرباز و تا روزگار ما در تمامي زمينه ها ، چه سواري و باركشي و چه توليدي به كار گرفته شده است. بدون آنكه هيچگونه بررسي بر روي صفات و خصوصيات اين حيوان از لحاظ توليد و يا باركشي شده باشد و چه بسا بسياري از گونه هاي خوب توليد شير و يا گوشت به علت استفاده از آنها در باركشي و سواري و يا به سبب تغذيه و مديريت نامناسب از بين رفته باشند و از ديگر مشكلات در اين زمينه يكي اين است كه شتر معمولاً د رمناطق بياباني و محروم وجود دارد و اغلب شترداران و دست اندركاران پرورش شتر را افراد بي سواد و آموزش نديده تشكيل مي دهند كه اين گونه افراد هيچگونه توجهي به دسته بندي شتران و بررسي خصوصيات نژادهاي گوشتي و شيري و غيره ندارند و علاوه بر آن مراكز علمي نيز كمتر به اين موضوع پرداخته اند و اينها همه باعث شده است كه بحث و بررسي در اين زمينه به تأخير افتاده و راههاي بهبود توليد و اصلاح نژاد شتر ديرتر از ساير حيوانات مورد بررسي قرار گيرد. و در طي سالهاي 1984 تا 1990 در مركز مطالعات و بررسيهاي شتر در طرابلس، ليبي، اقدام به بررسي در اين زمينه شد و با اندازه گيريهاي مختلف اندام شتران و مطالعه صفات و خصوصيات ظاهري ، توليدي شتران در طي وضعيت هاي مختلف تغذيه و مديريت و مقايسه آن با مطالعات و بررسيهاي مشابه در كشورهاي سومالي، سعودي، تونس، سودان و مراكش ، اقدام به تعيين خصوصيات نژادي شتران گرديد :
الف ـ خصوصيات شتران (( باركش، شخم زن و كاري ))
اين خصوصيات عبارتند از :
1ـ سر بزرگ و گردن دراز
2ـ جثه بزرگ ، قوي و سنگين وزن و شانه ها پهن و كشيده
3ـ دست ها و پاها قوي و كشيده و كوهان مرتفع
4ـ كف پاها بزرگ و پهن
5ـ شكم توپر و ضخيم
6ـ پاها قوي و محكم
7ـ رفتار آرام
8 ـ داراي قدرت باركشي 250 ـ 300 كيلوگرم بار براي مسافتهاي طولاني
9ـ اين شتران جهت حمل و نقل بار، شخم زني، آسياب كردن حبوبات و كشيدن آب از چاه ها مورد استفاده قرار مي گيرند .
تصوير شماره 1 : شتر باركش
ب ـ خصوصيات شتران سواري
1ـ بدنشان مثلثي شكل و كم حجم است كه معمولاً در ناحيه لگن لاغر است و محيط بدن در ناحيه كوهان 110 ـ 130 سانتيمتر است.
2ـ فاصله ميان كوهان تا شانه بيشتر از فاصله كوهان تا لگن است.
3ـ پاها باريك و كشيده است كه ارتفاع آنها مابين 170 ـ 190 سانتيمتر است.
4ـ كف پاهاي جلوئي متوسط و يا پهن است اما كف پاهاي عقبي كوچك است.
5ـ سر كوچك و گردن بلند و دراز و باريك است.
6ـ چشم ها بزرگ و ابروها بلند است.
7ـ گوش ها نوك تيز و ايستاده اند.
8 ـ پستان ها بسيار كوچك و توليد شير شتر ماده فقط براي ديلاق ها كافي است.
9ـ عضلات پاهاي عقبي و شانه بسيار قوي هستند.
10ـ دم كوتاه
11ـ كوهان نوك تيز بوده و پهن مي باشد.
12ـ پينه جناغ سينه واضح و بزرگ و آشكار است.
13ـ سرعت شتران خوبست و مي توانند مسافت 90 ـ 120 كيلومتر در روز را بپيمايند.
تصوير شماره 2 : شتر سواري
ج ـ خصوصيات شتران شيري
خصوصيات اين گونه شتران عبارتند از :
1ـ شكم بزرگ و برآمده است.
2ـ بدن بزرگ كه عرض آن مابين 150 ـ 170 سانتيمتر است.
3ـ گردن دراز و سر نيز كشيده است.
4ـ دنده ها بطور منظم در كنار هم قرار گرفته و فاصله بين آنها واضح است.
5ـ پاها داراي بلندي و ارتفاع متوسط بوده و كف پاها بزرگ است.
6ـ كوهان دائره اي شكل بوده و اندكي به سوي چپ متمايل است.
7ـ معمولاً لب پاييني تا حدودي به طرف پائين آويزان است.
8 ـ پستان بزرگ بوده و داراي خصوصيات زير است :
الف ـ عمق پستان مابين 5/13 ـ 16 سم
ب ـ عرض پستان مابين 17 ـ 20 سم
ج ـ طول تيت هاي جلوئي در حالت خشكي 2ـ3 سم و طول تيت هاي عقبي در حالت خشكي 3 ـ 5/3 سانتيمتر است.
د ـ طول تيت ها در حالت شيردهي 5ـ6 سانتيمتر
هـ ـ فاصله ميان تيت هاي جلوئي 15ـ 18 سانتيمتر و محيط تيت عقبي در حالت شيردهي 8ـ9 سانتيمتر
9ـ ميزان شيردهي روزانه مابين 6ـ12 ليتر است.
د ـ خصوصيات شتران گوشتي
1ـ بدن آنها دايره اي و گرد است و عرض آن مابين 120 ـ 140 سانتيمتر است.
2ـ دنده ها منظم است و تا حدودي به هم فشرده يعني اين كه مسافت و فاصله بين آنها كوچك و غير واضح است.
3ـ محيط بدن در ناحيه كوهان مابين 250 ـ 270 سانتيمتر است.
4ـ گردن كوتاه و كلفت است و سر تقريباً مربعي شكل است.
5ـ طول پاها متوسط بوده و حجم كف پاها هم متوسط است.
6ـ كوهان بلند و نوك تيز است.
7ـ پاهاي عقبي و ران ها پرگوشت است.
8 ـ ميزان شيردهي آنها مابين 5/1 ـ 3 ليتر در روز است.
9ـ پستان ها كوچك است و به بدن چسبيده است.
10ـ ميزان بازده لاشه مابين 50ـ56% است.